21 Ekim 2022 - Cuma

Bir Altınoluk hizmetidir.

Bugün 21 Ekim 2022 - Cuma

Selamunaleyküm, hayırlı cumalar.

Türkiye’den ve dünyadan öne çıkan gelişmelerin haftalık özetini sizlerin istifadesine sunduğumuz A Gündem’in bu sayısında, Amasra’da yaşanan maden kazasının detaylarına ve son duruma bakıyor, ekonomi, kültür, teknoloji kategorilerinde dikkat çeken gelişmeleri derliyoruz. Haftaya yeniden görüşmek dileğiyle…

Ayet • Hadis • Nükte

Ayet-i Kerime

“Allah’a ve peygamberlerine iman edenler, (evet) işte onlar, Rableri yanında sözü özü doğru olanlar ve şehitlik mertebesine erenlerdir. Onların mükâfatları ve nûrları vardır. İnkâr edip de âyetlerimizi yalanlayanlara gelince, onlar da cehennemin adamlarıdır.”
(Hadid, 19)

Hadis-i Şerif

"Şehitler 5 kısımdır: Bulaşıcı hastalığa yakalanan, ishale tutulan, suda boğulan, göçük altında kalan ve Allah yolunda savaşırken şehit olanlar." (Buhârî)
(Buhârî)

Nükte

Fedâkârlığın zirvesi Allah yolunda şehitliktir. İvazsız garazsız, sadece Allah rızâsı için canını vermektir.
(Osman Nuri Topbaş)

Haberler

Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait maden ocağında meydana gelen kazada 41 işçi hayatını kaybetti. Enerji Bakanı Fatih Dönmez, maden kazasının metan gazının boşalmasına bağlı grizu patlaması şeklinde meydana geldiğini söyledi.

Patlamanın ardından galeride kısmi yangınlar ve kısmi göçükler meydana geldiğini kaydeden Dönmez, olay sırasında 110 madencinin bulunduğunu, 58 işçinin sağ kurtarılırken, 41’inin hayatını kaybettiğini belirtti. Maden bölgesinde son olarak Eylül ayında iç denetimin yapıldığını anlatan Dönmez, kaza sonrasında altı savcının olayı adli yönden soruşturduğunu anımsattı. Olayla ilgili soruşturma sürüyor.

Amasra’da kazanın yaşandığı bölgeye giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, şehit ailelerini ziyaret ederken, bazı madencilerin cenaze namazına katıldı.

Çarşamba günü gerçekleşen grup toplantısında da kazaya değinen Cumhurbaşkanı, Amasra'daki maden faciası hakkında soruşturmanın devam ettiğini hatırlatarak, "Amasra'daki maden kazası; devletin tüm kurumları tarafından takip edilecek. Hiçbir ihmalin cezasız kalmaması temin edilecektir" dedi.

[Devlete emanet] Kaza sonrası hayatını kaybeden madencilerin ailelerine AFAD, TTK, Türk-İş Sendikası, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından kişi başına toplam 1,5 milyon liranın üzerinde bir ödeme yapılacağı açıklanırken, çocuklarının eğitim masrafları Milli Eğitim Bakanlığı tarafından karşılanacak.

[Yeni düzenleme] Bartın'da 41 kişinin hayatını kaybettiği maden kazasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talimatıyla maden işçileri için hem yeni yasa hazırlanacak hem de madenci yakınlarına destek paketi torba teklife eklenecek.

CHP lideri Kılıçdaroğlu'nun 'başörtüsüne yasal güvence' çıkışından sonra AK Parti'nin 'anayasal güvence'' talebiyle Meclis'e getireceği teklifin detayları belli oldu. Hükümet yetkilileri hafta içerisinde yaptıkları açıklamayla, başörtüsü için 24. madde, LGBT ve aile konusunda ise 41. madde de değişiklik yapacaklarını söyledi.

LGBT’nin son dönemlerde aileyi hedef alması nedeniyle Anayasa’nın 41. maddesinde bir düzenlemeye gidiliyor. Anayasa’nın 41. maddesinde, “Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır” deniliyor. “Eşler arasında” ibaresi muğlak bulunduğu için yeni çalışmada değiştiriliyor. “Aile, kadın ve erkekten oluşur” tanımı getiriliyor. Tabii 41. maddesindeki, “eşitlik” ifadesi korunuyor.

[Referanduma gider mi?] AK Parti ve MHP’nin ortak imzayla Meclis’e sunacağı anayasa değişikliği teklifinin, CHP “evet” demese bile diğer partilerin desteğiyle referanduma götürülebileceği değerlendirmeleri de yapılıyor. TBMM Genel Kurulu’nda anayasa değişiklik teklifinin doğrudan kabulü için en az 400, referanduma götürülebilmesi için ise 360 oy alması gerekiyor. Meclis’te 335 oy gücüne sahip AK Parti ve MHP’nin anayasa değişikliği teklifini referanduma götürebilmeleri için dışarıdan 25 milletvekilinin desteğine ihtiyacı bulunuyor.

Hafta içerisinde son dönemin en büyük FETÖ operasyonu gerçekleşti. KOM Daire Başkanlığı’nın 8 ay önce başlattığı operasyonda, tam 20 milyon banka hesabı tek tek incelendi. Örgütün güncel finans yapılanmasına yönelik 59 ilde yürütülen operasyonda 704 ‘mahrem kurye’den 504’ü yakalandı. Operasyonun İstanbul ayağında ise Başakşehir’de FETÖ’nün tüm paralarının toplandığı bir kasa ev ortaya çıkarıldı. Evin balkon kısmına yapılan özel bir bölmedeki boya kutuları içerisine gizlenmiş yaklaşık 12 milyon liraya el konuldu. Evin balkon kısmına yapılan özel bir bölmedeki boya kutuları içerisine gizlenmiş yaklaşık 12 milyon liraya el konuldu.

ABD'de DEAŞ'ı finanse etmekle suçlanan Fransız çimento üreticisi Lafarge 687 milyon dolar karşılığında anlaşmaya vardı, şirket 90 milyon dolar da ceza ödeyecek. Fransız kurumlarına ait belgelerdeki bilgiler, dünyanın en büyük çimento devi Fransız Lafarge'nin, DEAŞ ile ilişkisi hakkında Fransız iç, dış ve askeri istihbarat servislerini sürekli bilgilendirdiğini ve ilişkinin Fransa devletinin bilgisi dahilinde gerçekleştiğini gözler önüne sermişti.

[Ne olmuştu?] Anadolu Ajansı’nın Eylül 2021'de yayımladığı haberinde yer alan belgelerde, Fransız istihbarat ve devlet kurumlarının, Lafarge'yi, terörü finanse ederek insanlığa karşı suç işlediği konusunda uyarmadığı itirafları yer alıyordu. DEAŞ’ın ise Lafarge'den aldığı çimentoları sığınak ve tünel yapımında kullandığı ortaya çıkmıştı. ABD’de görülen davada, Fransız çimento fabrikası Lafarge’ın "DEAŞ'a yardım etme" suçunu kabul edeceği duyurulmuştu.

İngiltere’de siyasi kaos her geçen gün büyüyor. 1,5 ay önce başbakan seçilen Liz Truss, açıkladığı ekonomi politikalarına gelen tepkilerin ardından istifa etti. İngiltere'nin 3. kadın başbakanı olan Liz Truss, Margaret Thatcher'in ardından 2. Demir Leydi olarak adlandırılıyordu. İktidardaki Muhafakazar Parti'nin yeni lideri seçilene kadar Truss'un başbakan sıfatıyla geçiş sürecini yürütmesi bekleniyor.

[Özür yetmedi]Başbakan Truss, hükümet programını bir ay içinde çöpe atıp maliye bakanını görevden almış, bir gün içinde hem içişleri bakanını hem de kıdemli danışmanını kaybetmişti. Henüz 6 haftadır görevde olan Truss, BBC ekranında yaptığı hatalar nedeniyle özür dilemek zorunda kalmıştı.

[Neler olacak?] Vergi indirimi politikası nedeniyle eleştiri oklarını üzerine çeken Truss, üyesi olduğu Muhafazakar Parti içinden istifa çağrılarıyla karşı karşıyaydı. Kısa süre içerisinde koltuğunu kaybeden Truss’ın yerine konuşulan iki isim var; Eski rakibi Maliye Bakanı Sunak ve bir önceki Başbakan Boris Johnson.

Türkiye, yıllardır Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin uluslararası toplumda tanınmasına yönelik çabalarını sürdürüyor. Son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan, BM’nin 77'nci Genel Kurulu görüşmelerinde katılımcı ülkelere hitap ederek, katılımcı ülkelere KKTC'nin tanınması çağrısında bulunmuştu. Erdoğan'ın çağrısı sonrası geçtiğimiz ay KKTC ile Rusya arasında direkt uçuş seferlerinin başlayacağı açıklandı. Bu gelişmelerin yanı sıra Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti de bir yandan uluslararası toplumda tanınmak için çalışmalarını yürütüyor. Nobel Ödüllü Bilimadamı Prof. Dr. Aziz Sancar da, üzerinde İngilizce 'KKTC tanınmalı' yazan tişörtü giyerek, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin diğer ülkeler tarafından tanınmasıyla ilgili yapılan kampanyaya destek verdi.

KISA...KISA...KISA...

• Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı'nın sekiz ilde yürüttüğü yasa dışı bahis operasyonunda 46 kişi için gözaltı kararı verilirken, 40 milyon dolarlık kripto paraya da el konuldu.

• TÜİK verilerine göre evlenenlerin oranı yüzde 20 azalırken boşanmalar da yüzde 47 artış gösterdi.

• İngiliz müzisyen Yusuf İslam, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen Beyoğlu Kültür Yolu Festivali kapsamında Türkiye'de ilk kez konser verdi.

• Almanya'da siber güvenlik şefi Arne Schönbohm görevden alındı; Rusya ile yakın temasta olmakla suçlanıyor.

• AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik: Türk Silahlı Kuvvetleri'ni kimyasal silah kullanmakla suçlayanlar, alçak bir iftira şebekesinin parçasıdır.

• Dünya Sağlık Örgütü açıkladı: “Covid-19 hala küresel bir acil durum olmaya devam ediyor”

• NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Ukrayna'da nükleer silah kullanması durumunda bunun Rusya için ciddi sonuçları olacağını söyledi.

TÜRKİYE SOSYAL MEDYADA NE KONUŞUYOR?

Bartın'ın Amasra ilçesinde patlamanın yaşandığı maden ocağında vardiya amiri olarak çalışan Gürkan Yıldırım’ın kaza sonrası paylaştığı fotoğraf sosyal medyanın gündemine oturdu: “Fotoğrafı çektireli bir ay falan olmuştur. Geride bir tek ben kaldım.”

Beykoz Kavacık’ta İETT otobüsüne binen yaşlı adam rahatsızlandı. Şoför gençlerden adama yer vermesini istedi fakat bir süre kimse oralı olmadı. Şoför ani bir hamleyle hastaneye yönelirken kalp krizi geçirdiği öğrenilen adam vefat etti. Tüyler ürperten duyarsızlık anları sosyal medyada büyük yankı uyandırdı.

Bisiklet ile Türkiye'yi gezen Senegalli Mustafa'nın, bölge ağızlarıyla olan anıları izleyenleri gülümsetirken sosyal medyada en çok paylaşılanlar arasına girdi.

Ekonomi • Finans

Merkez Bankası politika faizini 150 baz puan indirimle yüzde 10,50 seviyesine indirdi. TCMB karar metninde benzer büyüklükteki bir faiz indiriminin Kasım ayında da yapılacağını ve faiz döngüsünün tamamlanacağı sinyalini verdi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi'ni açıkladı. Büyümenin yüzde 5, işsizliğin ise yüzde 10.4 olması bekleniyor. Bütçe giderlerinin 4 trilyon 470 milyar TL , bütçe gelirlerinin 3 trilyon 810 milyar TL olacağı öngörülüyor.

Ekonomik dönüşümün bütçesi olan 2023 bütçe taslağında, direkt olarak 84 milyon vatandaşa verilen hizmet ve desteklerin oluşturduğu refahı artırıcı kalemler görülüyor. Türkiye ekonomisi 2023 yıl sonunda 20 trilyon Türk Lirası ekonomik büyüklüğe sahip, 33-34 milyon insanın çalıştığı ve 14 milyon emeklinin bulunduğu çok büyük bir ekonomi olacak.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının 2021 yılında bir önceki yıla göre 26 milyar 965 milyon lira artarak 81 milyar 922 milyon liraya yükseldiğini ifade etti: “Bir önceki yıla göre AR-GE harcamalarının gayrisafi hasıla içindeki oranı 1,09'dan 1,13'e çıktı. Biz 2002 yılında ülkeyi teslim aldığımızda AR-GE harcamalarının milli gelire oranı binde 5'ti. Bugün ise AR-GE harcamalarını 2 kat artırdık.”

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ölçekte kredi risklerinin son dönemde arttığı uyarısında bulundu. Peş peşe faiz artırımına gidilmesinin resesyon riskini doğurduğuna dikkat çeken Fitch, söz konusu hataların kredi risklerini önemli ölçüde artıracak temel faktörler olduğuna dikkat çekti.

Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre Ağustos ayında konut fiyat endeksi yıllık %184,6 artış sergiledi. İstanbul’da ise %210,8 olarak ölçülen endeks, şehirde konut fiyatlarının üçe katlandığına işaret etti. Türkiye genelinde yeni konutlardaki fiyat artışı %176,4 olarak hesaplanırken yeni olmayan konutlarda ise artış %185,4 oldu. Türkiye'de metrekare başına ortalama fiyat 15 bin 76 TL oldu. Enflasyondan arındırılmış artış Ağustos’ta %57,2 olarak kaydedildi.

Kültür • Sanat

"Ben Kudüs’ü kol saati gibi taşıyorum/ Ayarlanmadan Kudüs’e/ Boşuna vakit geçirirsin/ Buz tutar/ Gözün görmez olur" dizelerinin sahibi, mütefekkir, şair ve yazar Nuri Pakdil'in vefatının üzerinden 3 yıl geçti. Nuri Pakdil, hayatı, inanç ve düşünce dünyası, bir protesto olarak oluşturduğu kendine özgü edebiyatı, yerliliğini bozmadan yakaladığı evrenselliği ve bu eksendeki anlayışıyla Türk edebiyatında ve düşünce tarihinde önemli bir iz bıraktı.

[Çizimlerle 7 Güzel Adam] Alaeddin Özdenören, Ali Kutlay, Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt, Mehmet Akif İnan, Nuri Pakdil ve Rasim Özdenören…TRT arşivlik bir çalışmaya imza atarak, 7 Güzel Adam’ı çizimlerle anlattı. Hepsi bu dünyaya veda eden güzel adamlarla ilgili harika çalışma için tıklayın:

Peygamberimiz Hz. Muhammed'in hicret yolculuğunu konu alan TRT ortak yapımı yerli animasyon filmi Tay, 66 bin 526 seyirciyle vizyondaki dördüncü hafta sonunda da Box Office Türkiye'nin zirvesinde yer almayı başardı. Yerli animasyon toplamda 401 bin seyirciye ulaştı.

Matbaa sektörünün son on yılda kurduğu yurt dışı bağlantıları dünyanın birçok ülkesinden kitap siparişi almalarını sağladı. Pandemi ile yaşanan sorunlar da rotayı Çin’den Türkiye’ye çevirdi. Şimdi dünyadan pek çok yayınevinin yanı sıra Amerika ve Fransa’nın ünlü müzeleri ve Buckingham Sarayı’nın yayınları hatta Rusya lideri Putin için hazırlanan prestij kitapların da basım adresi Türkiye.

Teknoloji • Dijital Dünya

Türkiye'nin yeni balistik füzesi Tayfun, 458 saniyede 561 kilometre uzaklıktaki hedefi başarıyla vurdu. 300 km barajı bu atışla aşılmış oldu. Yıldırım ve Bora’dan sonra Tayfun, Türkiye'nin üçüncü balistik füze sistemi oldu.

Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasında yaşanan teknoloji çekişmesi "çip savaşı" ile doruk noktasına ulaştı. İki ülke arasında 2019 yılında Çinli teknoloji şirketi Huawei'ye uygulanan yaptırımlarla dünya gündemine taşınan çekişme, çip kısıtlamaları ile yeniden tırmanışa geçti.

Araştırmalar, pek çok insanın eski telefonlarını geri dönüşümle değerlendirmek yerine elinde tuttuğunu gösteriyor, dünya genelinde 16 milyar cep telefonunun olduğu sanılıyor. Yapılan araştırmaya göre, bu yıl 5,3 milyar cep telefonunun geri dönüştürülmeden çöpe atılacağı tahmin ediliyor. Çamaşır ve tost makinelerinden tablet bilgisayarlara kadar çeşitli elektrikli ve elektronik atık "dağının" 2030'a kadar yılda 74 milyon ton artacağı öngörülüyor.

Aile • Sağlık

Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan "Her Kadın, Her Çocuk Gelişim Raporu", Covid-19 salgını, iklim değişikliği ve çatışmaların kadın ve çocukların sağlığında bozulmalara yol açtığını ortaya koydu. Rapora göre, Covid-19 döneminde yaklaşık 10 milyon çocuk ebeveynini kaybetti ve ruh sağlığı bozuldu. Yaklaşık 45 milyon çocuk 2020'de şiddetli yetersiz beslenme geçirerek hayatını kaybetme riski yaşadı, 149 milyon çocuk ise sağlıklı gelişemediği için bodur kaldı.

Dünya Sağlık Örgütü, ilk defa hareketsizliğin etkileri üzerine küresel bir rapor hazırladı. Hazırlanan rapora göre 2030’a kadar 500 milyon kişi hareketsizlik kaynaklı sağlık sorunları yaşayacak. Bunun sağlık sistemlerine maliyeti ise yıllık 27 milyar Dolar civarında olacağı tahmin ediliyor.

Havaların soğumasıyla birlikte üst solunum yolu enfeksiyonu sıklığı arttı, bunun sebebi sık bulaşan viral üst solunum yolu hastalıkları kolay bulaşıyor ve yayılıyor. Kış mevsiminde daha fazla görülüyor. Çünkü ısı değişiklikleri bu mevsimde daha fazla, insanlar kapalı alanlarda daha fazla vakit geçiriyor. Böylece toplu alanlarda kişilere çok çabuk bulaşıyor, okullar, metrolar, alışveriş merkezleri, toplu taşıma araçları ve çalışma ortamlarında kişiden kişiye geçerek hızla yayılabiliyor.

Gönüllü Haberler

Hüdayi Vakfı, ekim ayı içerisinde bağışlanan yurt dışı adak, akika ve nafile kurbanlar içerisinden 70 hisse kurbanı; Suriye’nin Azez, Çobanbey, Resulayn ve Tel Abyad bölgelerinde keserek çadır kamplarda hayat mücadelesi veren savaş mağdurlarına ve Kur’an talebelerine dağıttı.

Diyanet Vakfı, sel nedeniyle mağdur olanların yaralarını sarmak için bölgedeki görevli ve gönüllüleri aracılığıyla gıda paketi, battaniye, cibinlik ve su kabından oluşan on binlerce insani yardım malzemesini Pakistan’a ulaştırdı.

Yetim Vakfı, Filistin Mülteci Kampları’nda yaşayan 200 yetimi yeni üniformalarına kavuşturdu.

Derin Okuma

[Ukrayna sosyal medya savaşını nasıl kazanıyor?]

Geçen sekiz ayın ardından, Rusya-Ukrayna savaşı dengeli biçimde ilerlemeye devam ediyor. Ukrayna’nın karşı taarruzları başarı kaydederken Rus birlikleriyse başka bölgelerde işgali sürdürüyor. İnternetteki durum ise oldukça tek taraflı.

[Yunanistan Türkiye için ne oranda bir tehdit unsuru oluşturabilir?]

Lobicilik faaliyetlerinin ABD’de önemli bir yer tuttuğu herkesin malumudur ve lobilerin etki alanları etnik grupların gücü nispetindedir. Ermeniler, Yahudiler gibi Yunanlılar da lobicilik faaliyetlerinde ön plana çıkmaktadır. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) de Yunanlılara Amerika’da 100’den fazla lobisiyle sağladığı desteğe ek olarak, özellikle 1974 yılından sonra Ermeni Lobisi ile yapılan ittifak da eklendiğinde Yunanistan'ın, ABD’de lobicilik faaliyetlerinde etkin bir durumda olduğu söylenebilir. Dolayısıyla Türkiye, Amerika’da sayısı çok fazla olan Ermeni ve Yunan lobisi ile mücadele etmek zorunda kalmıştır.

[Türkiye yeni enerji merkezi olur mu? ]

Türkiye her ne kadar bir doğal gaz üreticisi değilse de çok önemli bir doğal gaz terminali olabilir. Nitekim 2000’li yılların sonlarına doğru hız kazanan ama “Arap Baharı” sebebiyle akamete uğrayan “Nabucco Doğalgaz Projesi” için dizilen menkıbeler arasında Türkiye’nin özellikle Avrupa için bir doğal gaz terminali olacağı yorumları da vardı. Bugün bu stratejik projenin yeniden canlandırılması için şartlar son derece elverişli hale gelmiştir.

[Kültür asıl bizim işimiz]

Kültür politikaları ile ilgili genel yaklaşımlar uzun bir zamandır ülkede sanatsal ve kültürel faaliyetleri görece daha çok ürettikleri varsayılan liberal sol siyaset tarafından belirlendi. Muhafazakar iktidarlar döneminde dahi durumun değişmemiş olması da bahse konu ettiğimiz alanın acemisi veya cahili olmalarından ziyade bizzat bu alanın sahip olduğu ve olabileceği muhtemel içeriklerdir.

Dua

Bir Saniye...